Oproep aan 900 Leidenaren om te gaan werken in de bewapeningsindustrie. Studenten zijn verplicht een document te tekenen, waarin zij verklaren loyaal te zijn aan het Duitse Rijk. Veel studenten zijn echter niet geregistreerd en daarom onvindbaar, tot frustratie van de politie.

In de dag- en nachtrapporten staan dagelijkse zaken, zoals aangiftes van het stelen van 7 pakjes margarine of een fiets, opgesloten worden voor het geven van een grote mond aan een politieman, of opgepakt worden omdat je na 22 uur op straat loopt.

Een anonieme brievenschrijver attendeert de politie erop dat er een ‘echt’ Joods kind al 4 maanden verblijft op Meerburgestraat 13.

Maar ook ‘waarschuwingen’ van Leidenaren betreffende het aanhouden en verbergen van Joden. Een anonieme brievenschrijver attendeert de politie bijvoorbeeld erop dat er een ‘echt’ Joods kind al 4 maanden verblijft op Meerburgestraat 13.

Er ontbreken op het eerste gezicht wel gebeurtenissen in de politie dag- en nachtrapporten. De ontruiming van het Joods weeshuis wordt bijvoorbeeld niet expliciet genoemd. Wel worden de vrije dagen ingetrokken van politieagenten voor 17 maart 1943. En is er een melding voor de heer Fischer van de Sicherheitspolizei dat voor hem een auto onderweg is. De heer Fischer was belast met deportaties van Joden in Den Haag en Leiden. Dus soms is meer onderzoek nodig om tot essentie van de melding te komen.

1-1
Een rooms-katholiek meisje (18) vraagt de politie om hulp. Haar vader wil haar laten opsluiten in een inrichting, omdat zij verkering heeft met protestantse jongen. De agent stuurt het meisje weer naar huis, omdat zij minderjarig is.
10-1 – vanaf 9.00 (bekijk dossier)
Pathlogische laboratorium assistent deelt mee dat Koenraad W. gewond is geraakt door de Duitse Wehrmacht en door hen naar het ziekenhuis is gebracht. Hij is overleden. De familie dringt aan op afgifte van het lijk.

23-1 – 16.30 (bekijk dossier)
Jannetje P.H. is gearresteerd voor ‘afdrijving van een vrouwelijke vrucht’ (abortus)

3-2 – 9.35 (bekijk dossier)
Op klaarlichte dag heeft een man, gekleed in het uniform van de Ordedienst, zijn geslachtsdelen aan een 10-jarig meisje laten zien.

26-2 – 14.55 (bekijk dossier)
De veertienjarige Cor van D. is naar politiebureau gebracht, omdat hij op de Veemarkt onbevoegd koeien heeft gemolken.

5-3 – 15.45 (bekijk dossier)
De inspecteur deelt mee, dat de Joden in de ziekenhuizen op een kamer moeten worden gebracht en onder bewaking van een agent worden gesteld.

17-3
Een melding voor de heer Fischer van de Sicherheitspolizei dat voor hem een auto onderweg is.

Dossier071-1943/3_17

Ontruiming van Joods Weeshuis

10-4 – 17.00 (bekijk dossier)
De bewoner van Rijnsburgerweg 60 meldt dat de zegels van de serredeur van een kamer, waar Joden hebben gewoond, door de regen zijn losgeweekt.

10-4 – 20.15 (bekijk dossier)
In de buurt van Leidschendam, is een trein beschoten. Drie inzittenden zijn overleden. Zes andere zijn zwaar gewond opgenomen in het academisch ziekenhuis. Drie personen konden, na verbonden te zijn, naar hun woning terugkeren.

4-5 – 17.15 (bekijk dossier)
De karthotheek van de universiteit is door ambtenaren van de Sicherheitspolizei Aussenstelle Rotterdam in beslaggenomen en meegenomen naar Rotterdam.
8-5 – 7.15 (bekijk dossier)
De buurman van Kernstraat 19 (Jodenwoning) meldt dat om 1 uur ’s nachts, een onbekend persoon uit het raam naar buiten klom.

9-5 – 21.25 (bekijk dossier)
Aan de secretaris van de R.K. begraafplaats bericht gedaan dat er restricties zijn voor herdenken van de gesneuvelden uit de meidagen in 1940. Alleen familieleden mogen kransen leggen op de graven. Redevoeringen, demonstraties en verzameling met meer dat 5 personen zijn verboden.

5-6 – 23.55 (bekijk dossier)
Via telexbericht wordt opgeroepen om uit te kijken naar 67 ontsnapte Engelse officieren. Ze waren krijgsgevangenen in Eichstadt. De politie moet straatcontroles uitoefenen, in het bijzonder van doorgaande voertuigen. Waarschijnlijk willen de Engelsen de Nederlandse kust bereiken.
18-6 – 18.10 (bekijk dossier)
Telefonisch verzoek van de Sicherheitspolizei tot aanhouding van de heren Prof. Dr. H.T. Colenbrander, L. Borleffs, J. de Ruiter Zeilker en J.C.A. Cleveringa. De laatste drie wonen in Katwijk. Uitdrukkelijk staat vermeld dat de arrestaties, ook in Katwijk, door de Leidse politie moet worden gedaan.

25-6 – 23.00 (bekijk dossier)
Leden van Sipo uit Rotterdam melden zich. Zij moeten enkele doktoren en assistenten ophalen/arresteren. Leidse agenten weigeren assistentie te verlenen. De Sipo blijven in in Leiden tot nadere uitleg uit Rotterdam volgt.
28-6 – 18.45 (bekijk dossier)
Op de Beestenmarkt is een granaat van ongeveer 15 cm bij 2 cm gevonden. Vermoedelijk is het projectiel van een wagen gevallen, waar de brokstukken van een vliegtuig op lagen.

Dossier071-1943

Fel anti-nationaalsocialistische studenten

In 1943 waren studenten verplicht een verklaring te tekenen, waarin zij verklaren loyaal te zijn aan het Duitse Rijk. Veel studenten waren niet geregistreerd en onvindbaar tot frustratie van de politie of weigerden te ondertekenen. (bekijk dossier)

De procureur generaal van het Gerechtshof in Den Haag stuurt een persoonlijke brief naar de politiecommissaris van Leiden. Hij vraagt om discreet en voorzichtig onderzoek naar het perceel aan de Morschweg 66. Dit zou een broeinest van fel-anti-nationaalsocialistische studenten (corpsleden) zijn. In het pand zijn bij huiszoeking studenten aangetroffen, en volgens de politiecommissaris zijn zij tegenstander van de nieuwe orde. Hij vindt dat zij uit Leiden verdreven moeten worden. Ook heeft hij verzocht om een verordening bij de gemeente. Studenten moeten zich inschrijven in het bevolkingsregister, anders zijn de ongewenste lieden niet te traceren. De burgemeester heeft echter de voorgestelde verordening niet uitgevaardigd. Nu kan de politiecommissaris ‘de verkeerde elementen niet uitroeien’. Ook docenten (repetitoren) geven de namen van de studenten die les krijgen niet door.

Studenten moeten zich inschrijven in het bevolkingsregister, anders zijn de ongewenste lieden niet te traceren.

Vrouwelijke studenten, die weigerden een loyaliteitsverklaring te tekenen, krijgen ook huisbezoek. De politie staat voor de deur om te vertellen dat zij zich moeten melden in Den Haag. Echter hun huisgenoten melden dat zij niet aanwezig zijn en elders logeren .

Bij huiszoeking Morschweg 66 werden studenten aangetroffen (foto H.Kleibrink)

17-7 – 22.00 (bekijk dossier)
Meldt Teuntje uit Breda zich op het bureau, omdat zij kennis wilde maken met een Duitse militair. De militair kwam niet opdagen. Politie in Willemstad wordt om inlichtingen verzocht.
24-7 – 23.00 (bekijk dossier)
Uit het krijgsgevangenen kamp in Prenslau zijn 12 Belgische officieren ontsnapt. Zij hebben een kuil onder een ijzeren hek gegraven. Daar zijn zij doorheen gekropen en vervolgens gevlucht. De ontsnapten zijn gekleed in burger. De politie in Leiden moet verscherpt toezien en controleren in opdracht van de Sicherheitspolizei.

31-7 – 16.30 (bekijk dossier)
Door rechereur B. zijn twee arrestaties verricht: een inwoner van Amsterdam voor het verbergen van een Jood en een Joodse Rotterdammer voor het veranderen van woonplaats.

5-8 – 15.10 (bekijk dossier)
Vrouw komt klacht indienen namens haar moeder; haar zuster heeft een ongeoorloofde verhouding met agent B. De vrouw van B. zou bij hem zijn weggelopen en in Deventer wonen. De klacht wordt doorgegeven aan de korpscommandant.

16-8 – 13.10 (bekijk dossier)
Opperwachtmeester W. uit Boskoop moet worden opgespoord en gearresteerd, omdat hij arrestanten heeft geholpen te ontsnappen en een collega politieman heeft opgesloten. W. heeft een dienstrevolver, daarom is voorzichtigheid geboden.

1-9 – 17.40 (bekijk dossier)
Twee Leidse politieagenten melden dat zij op aanwijzing van de Sipo in Ede en Veenendaal 11 joden en 1 ‘Arische’ hebben gearresteerd. Zij worden verdacht van het verbergen van Joden.
23-9 – 15.15 (bekijk dossier)
De distributie uitreikploeg in Hazerswoude is overvallen door zes gewapende personen, waarbij politiemensen zijn ontwapend en distributiebonnen zijn meegenomen. De verdachten zijn vertrokken in een grote luxe auto met gasgenerator. Het waren lange personen, waarvan 2 met zonnebril. De marechaussee verzoekt om opsporing.

29-9 – 4.55 (bekijk dossier)
De agenten die in Den Haag zijn geweest zullen niet thuis komen, aldus een bericht vanaf het station. Zij moeten een transport naar Westerbork begeleiden.

14-10 – 18.40 (bekijk dossier)
Twee mannen uit Leiden zijn in bewaring gesteld in verband met het clandestien stoken van jenever.

5-11 – 1.00 (bekijk dossier)
Op last van de Sipo is een bloemenhandelaar uit Rijnsburg opgepakt. Hij wordt verdacht van het verbergen van Joden.
7-11 – 22.25 (bekijk dossier)
Het bericht komt binnen dat zes Engelse krijgsgevangenen zijn ontsnapt uit de trein tussen Schiedam en Delft. De Duitse bewaker wordt vermist.

27-11 – 15.50 (bekijk dossier)
Mevrouw S. belt met politie om te melden dat een onderduiker zich bevindt in een café aan de Beestenmarkt. Hij is ondergedoken omdat hij zijn contract bij de N.S.K.K. heeft verbroken. Rechercheurs gaan er op af.
28-11 – 21.55 (bekijk dossier)
Er zijn revolverschoten gelost ter hoogte van Cobetstraat 14, waarbij ramen zijn gesneuveld.

18-12 – 18.55 (bekijk dossier)
Aanhouding van Joodse jongeman. Hij is ter beschikking gesteld aan de Sipo, omdat hij wordt verdacht van verandering van woonplaats zonder vergunning.